|
|
κύριες Αττικές Εορτές
|
|
Γαμηλιών
|
αντιστοιχία 27/12 - 25/1 |
|
Γαμήλια
|
εορτή προς τιμή του Τελείου Διός και
της Τελείας Ηρας, πιθανή ημερομηνία η 27η του μήνα. |
|
Ανθεστηριών
|
αντιστοιχία 26/1 - 23/2 |
|
Σωτήρια
|
|
|
Ανθεστήρια
|
ετήσια εορτή προς τιμή του Λιμναίου
Διονύσου (ανανέωση της φύσης) και του Χθόνιου Ερμή (των νεκρών) που διαρκούσε
τρεις μέρες.
Ηταν μια συμβολική εορτή για την αναγέννηση της ζωής μέσω της γέννησης και του
θανάτου, μέσω του στεφανώματος των παιδιών και την τίμηση των νεκρών προγόνων.
Η πρώτη μέρα της εορτής (11 του μηνός) ονομάζεται Πυθοίγια και ήταν αφιερωμένη
στον Αγαθοδαίμονα (προστάτης των αγρών), στα οποία στεφανώνονταν τα παιδιά με
άνθινα στεφάνια και άνοιγαν οι Πύθοι (πιθάρια) με το κρασί κάνοντας σπονδές στον
εξωτερικό χώρο του Λιμναίου Ιερού. Στη συνέχεια χόρευαν και τραγουδούσαν
δοκιμάζοντας το νέο κρασί.
Η δεύτερη μέρα (12 του μηνός) ονομάζεται Χόες κατά την οποία λάμβαναν χώρα οι
τελετές του Ιερού Γάμου και των Χοών. Ο Ιερός Γάμος ήταν ένας συμβολισμός της
καρποφορίας και ευημερίας και ήταν μεταξύ του Διονύσου και της συζύγου του
άρχοντος βασιλέως.
Η τελετουργία λάμβανε μέρος στο Βουκόλειο ιερό, όπου η βασίλισσα περίμενε τον 'Διόνυσο'
που ερχόταν πάνω σε πλοίο με τροχούς και ακολουθούσε πομπή από νύμφες, μαινάδες
και σάτυροι.
Μετά την τελετή άνοιγε το εσωτερικό του Λιμναίου ιερού όπου παρέμενε η σύζυγος
του βασιλέως μαζί με 14 Αθηναίες (όσοι και βωμοί του Διονύσου) που ονομάζονταν
Γεραρές (σεβάσμιες), οι οποίες πριν τις ιερουργίες έδιναν όρκο αγνότητας και
τιμής ("αγιστεύω και ειμί καθαρά και αγνή από τε των άλλων των ού
καθαρευόντων και απ' ανδρός συνουσίας κατά τα Θεοίνια και Ιοβάκχεια γεραίρω τω
Διονύσω κατά τα πάτρια και εν τοις καθήκουσι χρόνοις") και εξαγνίζονταν δια
αέρος, ύδατος και πυρός. Στη συνέχεια, τη νύχτα, στο ιερό λάμβανε μέρος
γυναικεία μυστηριακή τελετή ενώ οι υπόλοιποι πήγαιναν στο θέατρο για την
τέλεση των Χοών με δείπνα και αγώνες.
Η τρίτη και τελευταία (13 του μηνός) μέρα της εορτής ονομάζεται Χύτροι, και ήταν
αφιερωμένη στους νεκρούς προγόνους. Κατά την διάρκεια της εορτής περιστοίχιζαν
τα ιερά με κόκκινο σχοινί, έβαφαν τις πόρτες των σπιτιών τους με πίσσα και
μάσαγαν διάφορα φυτά για να εμποδίσουν τα πονηρά πνεύματα (κήρες), που ανέβαιναν
μαζί με τις ψυχές των προγόνων τους από τον Αδη, να εισέλθουν και να κάνουν
σκανδαλιές. Ακολουθούσαν σπονδές ύδατος (Υδροφόρια) στο ιερό του Ολυμπείου και
προσφορές πήλινων χυτρών γεμάτες από μίγμα χόρτων και σπόρων (σημερινά κόλλυβα)
προς τιμήν των νεκρών (όπου οι ψυχές των ξαναγύριζαν εκείνη την ημέρα κοντά τους)
και των θεών Διονύσου και Χθόνιου Ερμή.
{Επίσης τη τελευταία μέρα των Ανθεστηρίων εορταζόταν και τα Υδροφόρια, εορτή
προς τιμή αυτών που πέθαναν κατά τον κατακλυσμό. Κατά την τελετή γινόταν
προσφορά σταρένιου άλευρου και μελιού, στους χθόνιους θεούς, σε ένα χάσμα στο
ναό της Γης Ολυμπίας (όπου πίστευαν από εκεί έδιωξε τα νερά του κατακλυσμού η
μητέρα Γη - λέγεται ότι το ιερό ίδρυσε ο Δευκαλίων).}
Στο τέλος των εορτασμών οι ψυχές ξαναγύριζαν στον Αδη, τα δε βλαβερά πνεύματα
που είχαν απομείνει τα έδιωχναν φωνάζοντας "θύραζε κάρες ουκ' ετ'
Ανθεστήρια". |
|
Διάσια
|
|
|
Δήλια
|
|
|
Ελαφηβολιών
|
αντιστοιχία 24/2 - 25/3 |
|
Ελαφηβόλια
|
|
| Μεγάλα Διονύσια |
|
Γαλάξια
|
αρχαϊκή εορτή προς τιμή της Μεγάλης
Μητέρας, θεάς Ρέας, στην οποία προσφέρονταν θυσίες και χρυσή φιάλη, το δε γεύμα
των λατρευτών ονομαζόταν Γαλαξία, το οποίο ήταν χυλός από κριθάλευρο και γάλα. |
| Πάνδια |
|
|
Μουνυχιών
|
αντιστοιχία 26/3 - 23/4 |
|
Ερώτεια
|
|
| Δελφίνεια |
ή Ικετήρεια |
| Δημήτρια |
|
| Μουνύχια |
|
Βραβρώνεια
|
αρχαϊκή εορτή προς τιμή της θεάς
Βραυρώνιας Αρτέμιδος, ως προστάτιδας των μικρών παιδιών και του τοκετού και
εορταζόταν την 17η του μηνός.
Την οργάνωση και εκτέλεση της τελετής είχαν 10 Ιεροποιοί με την βοήθεια 10
κοριτσιών (5 έως 10 ετών) που φορούσαν κιτρινόχρωμα φορέματα και ονομάζονταν
Αρκτοι.
Ηταν κυρίως γυναικεία εορτή που άρχιζε με πομπή από την Αθήνα στη Βραυρώνα και
συνεχιζόταν με θυσία κατσίκας από τις Ιεροποιές και με χορούς των Αρκτων και
αγώνες. |
|
Θαργηλιών
|
αντιστοιχία 24/4 - 23/5 |
|
Θαργήλεια
|
|
| Καλλυντήρια |
|
| Πλυντήρια |
|
|
Σκιροφοριών
|
αντιστοιχία 24/5 - 21/6 |
|
Σκιροφόρια
|
ή Σκίρα |
|
Βουφόνια
|
αρχαϊκή παρακλητική εορτή προς τιμή
του θεού Πολιέως Διός και εορταζόταν την 14η του μηνός. Βασικά ήταν τελετή
παράκλησης βοήθειας από τον Πολιέα Δία κατά της ξηρασίας των αγρών.
Κατά την τέλεση της εορτής γινόταν πομπή των 'υδροφόρων' κορασίδων και η σφαγή
του βοδιού (το οποίο θα έτρωγε πρώτο από τους σπόρους που είχαν αφήσει στο βωμό).
Κατόπιν αφού μοίραζαν το κρέας προς βρώση, δίκαζαν το τσεκούρι για τον φόνο και
τελικά το πετούσαν στη θάλασσα. |
|
Αρρηφόρια
|
αρχαϊκή εορτή της γονιμότητας προς
τιμή της θεάς Αθηνά Πολιάδος και των Κεκροπίδων.
Πιθανή ημερομηνία τέλεσης είναι η 22α του μηνός. Στην εορτή λάμβαναν μέρος
τέσσερα κορίτσια, μεταξύ 7 και 11 ετών (τα οποία διάλεγε ο άρχων βασιλέας), όπου
ονομάζονταν Αρρηφόροι (οι φέροντες τα μυστικά). Οι Αρρηφόροι φορούσαν άσπρα
φορέματα και χρυσά κοσμήματα και κατοικούσαν στο Αρρηφόριο οίκημα, στην
Ακρόπολη, όλη τη διάρκεια του έτους.
Κατά την τέλεση της τελετουργίας οι δύο Αρρηφόροι μετέφεραν τα ιερά
αντικείμενα (πιθανόν σύμβολα γονιμότητας) σε κάνιστρα και οι άλλες δύο το ιερό
πέπλο της θεάς Αθηνάς. Η πομπή κατέληγε στο ιερό της εν Κήποις Αφροδίτης (κοντά
στον Ιλισό), και από μία λαξευμένη σκάλα κατέβαιναν σε υπόγειο χώρο όπου άφηναν
τα κάνιστρα και έπαιρναν άλλα, τα οποία μετέφεραν στην Ακρόπολη όπου τα
παραλάμβανε η ιέρεια της θεάς. Η εορτή τέλειωνε με την αποδεύσμεση των
κοριτσιών από τον όρκο τους και την αντικατάστασή τους από άλλα κορίτσια. |
|
Εκατομβαιών
|
αντιστοιχία 22/6 - 21/7 |
|
Εισητήρια
|
|
Αφροδίσια
|
εορτή προς τιμή της θεάς Πανδήμου
Αφροδίτης. Τα μέλη των λατρευτικών οργανωτικών συλλόγων ονομάζονταν
Αφροδισιαστές. Οι ευχαριστήριες τελετές μετά από κάθε ταξίδι επίσης ήταν προς
τιμή της θεάς Αφροδίτης. |
| Εκατομβαία |
|
| Κρόνια |
|
| Συνοίκια |
|
Αρτεμίσια
|
εορτή προς τιμή της θεάς
Αρτέμιδος και εορταζόταν την 21η του μηνός.
Η τελετή περιελάμβανε αγώνες, περιφορές της θεάς με φόρεμα από δέρμα άγριου
ζώου, πομπή μετά μουσικής καθώς και κορίτσια ντυμένα νύμφες όπου χόρευαν. Οι
ιέρειες της θεάς ονομάζονταν Λόμβαι
|
| Πονύχις |
|
| Παναθήναια |
|
|
Μεταγειτνιών
|
αντιστοιχία 22/7 - 19/8 |
|
Μεταγείτνια
|
|
|
Ηράκλεια Κυνοσάργους
|
|
|
Βοηδρομιών
|
αντιστοιχία 20/8 - 18/9 |
|
Γενέσια
|
ή Νεκύσια |
| Αρτεμις αγροτέρα |
|
Βοηδρόμια
|
εορτή προς τιμή του θεού Βοηδρομίου
Απόλλωνος, παραστάτη των πολεμιστών και εορταζόταν την 7η του μηνός. Είναι μια
ανάμνηση της νίκης του Θησέα κατά των αμαζόνων καθώς κι από την νεώτερη νίκη
των Αθηναίων κατά των περσών στο Μαραθώνα.
Κατά την εορτή των Βοηδρομίων λατρευόταν επίσης και η θεά Αγροτέρα Αρτεμις. |
| Ελευσίνια Μυστήρια |
|
|
Πυανεψιών
|
αντιστοιχία 19/9 - 17/10 |
|
Προηρόσοια
|
|
| Πυανέψια |
|
| Οσχοφόρια |
|
| Θήσεια |
|
| Στήνια |
|
| Θεσμοφόρια |
|
Απατούρια
|
ή Ομοπατόρια είναι τριήμερη εορτή
κατά την οποία εγγράφονταν στους καταλόγους της πόλης των παιδιών που
γεννήθηκαν την προηγούμενη χρονιά. Γιορτάζονταν προς τιμή των θεών Διονύσου,
Αθηνάς, Ηφαίστου, Διός, Εστίας, πιθανολογείται δε ότι γινόταν από τις 11 έως 13
του μήνα.
Η πρώτη μέρα ονομάζεται Δορπία ή Δόρπεια (δείπνο) όπου οι φρατρίες (φατρίες)
έκαναν συμπόσιο μεταξύ των μελών τους και ήταν αφιερωμένη στη θεά Εστία.
Η δεύτερη μέρα ονομάζεται Ανάρρυσις όπου γινόταν θυσία προβάτου ή τράγου προς
τιμήν του φράτριου Διός, φρατρίας Αθηνάς και Μελαναιγίδος διονύσου.
Επίσης λάμβαναν μέρος και λαμπαδηδρομίες προς τιμή του Ηφαίστου.
Η τρίτη μέρα ονομάζεται Κουρεώτις και γινόταν η εγγραφή των παιδιών στον
κατάλογο της φρατρίας αφού παρουσιάζονταν οι κούροι και οι κόρες από τον γονέα
ή ανάδοχο, ο οποίος έδινε όρκο ακουμπώντας το βωμό, ότι το παιδί έχει γεννηθεί
από γυναίκα νόμιμα παντρεμένη. Κατόπιν έκοβαν τα μαλλιά των παιδιών, τα οποία
αφιέρωναν στους θεούς (η μητέρες συνέχιζαν τη θυσία τη νύχτα προς τις
κουροτρόφες θεότητες σε κάποιο σταυροδρόμι). Ακολουθούσε έλεγχος της προόδου
των σπουδών των μαθητών καθώς και απαγγελίες ποιημάτων και βράβευση των
μαθητών. |
| Χαλκεία |
|
|
Μαιμακτηριών
|
αντιστοιχία 18/10 - 16/11 |
|
Μαιμακτήρια
|
|
|
Ποσειδεών
|
αντιστοιχία 17/11 - 15/12 (Ποσειδεών Β',
αντιστοιχία 16/12 - 26/12) |
|
Πληρόσια
|
|
|
Ποσείδεα
|
|
| Μικρά Διονύσια |
|
Αλώα
|
ή Άλωα ή Αλώϊα είναι ευχαριστήρια
εορτή προς τιμήν της Δήμητρας, της Κόρης, του Διόνυσου και του Ποσειδώνα
Φυταλμίου. Είναι αγροτική εορτή και πήρε το όνομά της από το 'άλως' (αλώνι,
ιερός χώρος της Δήμητρας ή κι από τη λέξη 'αλωαί΄, αμπελώνες), εορτάζονταν
πιθανότατα την 26η μέρα του μήνα.
Οι ιεροπραξίες ξεκινούσαν στην Αθήνα με τη συγκομιδή των
πρώτων καρπών (απαρχές) και συνεχιζόταν με ιερή πομπή προς την Ελευσίνα και την
προσφορά των καρπών. Ακολουθούσε η Ποσειδώνιος πομπή, γυναικεία εορτή στην
οποία ιερουργούσαν οι ιέρειες της Δήμητρας και της Κόρης με αναίμακτες θυσίες
και συμπόσιο (με προιόντα εκτός από αβγά, μέλι, μήλα, ρόδια) προσφέροντας το
πρώτο κρασί και γλυκά με σχήμα αιδοίου και φαλλού (τα οποία κατόπιν
τοποθετούσαν στα χωράφια για καλή καρποφορία). |
| Ασκληειία |
|
| Ηράκλεια |
|
Ιερουργίες
|
|
|
|
 |
|
δικτυακός τόπος αφιερωμένος στην αθάνατη
Ελληνική Εθνική θρησκεία καί πολιτισμό
|
|
|
|
